22 Aralık 2011 Perşembe

Spor/İş yapacak yavru ile yaşam

 Spor ya da iş yapacak yavrunun eğitim öncesi bakımı, barındırılması ve yapılacak işe ya da spora göre şekillendirilmesi çok önemlidir. Yavrular  istenmeyen alışkanlıklarını en çok çevre yoluyla edinirler. Çevreyi; barındırıldığı yer, aile, eş/dost olarak tanımlayabiliriz. Yavru büyütülürken eğitime yönelik çalışmalar yapılmalı, ne çevreden tamamen izole tutulmalı ne de kontrolsüz bir şekilde çevrenin etkisine maruz kalmalıdır.
Barınma, barınmanın sağlığa ve eğitime etkisi:
İki aylıkken alınmış bir yavrunun kışın bahçede hepimizin bildiği klasik bir köpek kulübesinde yaşaması, yavru köpeğin sağlığı açısından doğru değildir. Klasik köpek kulübesinde yaşayan yavru köpek, sürekli olarak kulübenin içerisinde yaşamayacağı için soğuğa, yağmura maruz kalacaktır. İki aylık bir yavru için ortam ısısının 10-15  derece arasında olması, zeminin ahşap olması, ıslak ya da beton zemine sürekli temas etmemesi, rüzgar yönünün hesaba katılarak ortam hazırlanması yavrunun sağlığı açısından faydalı olacaktır. Hastalanan yavru, hastalığın derecesine göre verilen ilaçlar(Antibiyotik vs..) ve  hastalığın süresi yavrunun fiziksel olarak gelişimine negatif etki edecektir. Hastalık süresi içerisinde yapılan uygulamalar (iğne, tedavi vs..) yüzünden bazı korkulara sahip olması muhtemel olan yavru, yine tedavi süresine bağlı olarak  aşılamanın yapılamaması ve gecikmesi yüzünden sosyalleşme sağlanamayacağı için her açıdan eksik bir yavru olacaktır. 
Eğitime olan etkisi ise şudur; kontrolsüz bir şekilde sürekli  bahçede kalan yavru diğer insanlarla direkt olarak iletişim kuracak ve doğru ya da  yanlış(genellikle yanlış) bir çok şey öğrenecektir.En iyi köpek, kafası olabildiğince açık olan, karışık olmayan, öğrenmeye hazır tutulandır. Köpeğe eğitileceği branşa göre bir ortam hazırlanır ve o doğrultuda çalışmalar yapılır.  
Köpek için en iyi koşullar fotoğrafta görmüş olduğunuz köpek evi ile sağlanır. Yaklaşık 3X2 m boyutlarında bir köpek evi içerisine 75X75X110 cm boyutlarında küçük bir kulübe temin edilir. İç tarafa küçük kulübenin inşaa edilmesinin sebebi köpeğin vücut ısısıyla köpek evinin tamamını ısıtamayacağı içindir. Hava şartlarını dikkate alarak kulübenin dizaynı değiştirilebilir. Köpeğinizi gün içerisinde dışarı çıkaramayacak iseniz  bu kulübeye ek olarak bir havalandırma ekleyebilirsiniz. Bu sayede köpek tuvaletini dışarı yapacaktır.
Köpeğinizi geniş bir bahçeye değil de böyle bir köpek evine koymanızdaki amaç köpeği insanlardan uzak tutmak değildir. Sahibi yokken insanlardan uzak tutmaktır! Evde yaşayan biri köpeği en az 3 kere dışarı çıkarmalı, köpek dışarı çıktığında egzersiz, oyun ve eğitim ile ilgili çalışmalar yapılmalıdır. Bir yavrudan bahsedecek olursak yavrunuzun siz yokken başına neler geleceğini bilemezsiniz. Yavru köpeğiniz her türlü etkiye siz onun yanındayken, sizin kontrolünüzde maruz kalmalıdır, siz yokken değil. Yavru köpeğinizi oluşabilecek tehlikelerden uzak tutmalı, olası bir travmayı engellemelisiniz.
Eğitime yönelik tavsiyelere ek olarak; Eğer köpek eğitimini bilmiyorsanız ve sonradan SchH ve benzeri puana dayalı sporlar yapmayı düşünüyorsanız, köpeğinizi kendi başınıza eğitmeniz tavsiye edilmez. Zira yanlış öğretilen komutların sonradan düzeltilmesi kolay olmamaktadır. Eğitim sahip tarafından olacaksa bir eğitmen ya da bir klüp eğitmeni nezaretinde kulüpte yapılmalıdır.
Evde yaşayan yavrular
Evde yaşayan hayvanların yaşadığı en büyük problemlerin başında az egzersiz, iç ve dış mekan ısısının ani değişimi sonrası ortaya çıkabilecek hastalıklar, hiyerarşide  sahip ile köpeğin aynı seviyeye çekilmesi sonrası yaşanan itaat problemleri, sonradan itaati sağlamak için uygulanan düzeltmeler yüzünden drive’ın baskılanmasıdır.
Yavru köpekle egzersiz yapmak için her gün yavru yorulana kadar gezinti yapmak yeterlidir.  Yavru yorulduğunda egzersizi kesmelisiniz.  Yavrunuzu gezdirirken gögüs tasması kullanmanız yavrunun kas yapısına pozitif etki edecektir. 2-5 aylık yavrunun, parklarda, bahçelerde, ormanda, sizi çekmesini teşvik edebilirsiniz. Zamanı gelince yavruya yanınızda sizi .çekiştirmeden yürümesini öğretmek çok zor değildir.
Ev içerisinde yavru her istediğini yapabilecek şekilde özgür bırakılmamalıdır.
Örneğin köpeğiniz büyüdüğünde koltuğa çıkmasını istemiyorsanız yavruykende çıkmasına izin vermeyin. Verilen hakları sonradan geri almak düzeltme yapmadan kolay olmamaktadır! Liderin siz olduğunu köpeğinize yavruyken öğretmelisiniz. Köpeğiniz istediğinde değil, her şey siz istediğinizde yapılmalıdır. Örneğin, ağlayarak bir şeylere sahip olmayı öğrenen yavru bunu öğrenecek ve sürekli kullanacaktır.
Tuvalet eğitimi:  En kolay eğitimdir. Fakat sahiplerin tembelliği, mevsim kış ise dışarıda yeterince yavru ile zaman geçirilmemesi yüzünden en fazla sıkıntı duyulan konudur. Köpek eğitimi şartlanma üzerine kurulmuştur. Sürekli eve çiş kaka yapan yavru, eve yapmaya alışacağı için dışarıya çiş kaka yapmak istemeyecektir. Gün geçtikçe kaka ve çiş miktarı arttıkça köpek sahibi artık yavrunun tuvaletini dışarı yapması gerektiğini düşünerek tuvalet eğitimine başlamak ister. Fakat iş işten geçmiştir. Saatlerce dışarıda beklemek istemeyen sahip tekrar eve döner ve yavru tuvaletini tekrar eve yapar. Bu bir kısır döngüdür. Tuvalet eğitimi yavrunun eve geldiği ilk günden itibaren  başlamalıdır. Yavru köpek eve tuvalet yapmaya şartlanmamalı, dışarı çıkartılmalı ve kaka çiş yapmadan eve geri dönülmemelidir. Ne sıklıkta dışarı çıkarmalı sorusuna verilecek cevap: Ne kadar sık çıkartılırsa o kadar çabuk biter olacaktır.
Yavru köpek tuvaletini dışarı yaptığında hoş bir ses tonuyla birlikte desteklenerek bir ödül mamasıyla ödüllendirilir. Eve yapması halinde hoş olmayan bir ses tonuyla düzeltilir.
Köpekler tuvaletlerini bulundukları mekana yapmazlar. Kendi bölgelerinden uzağa yapmak isterler. Bu yüzden box kullanımı faydalıdır. Köpek taşıma box’ı kullanarak tuvalet kaçırmalarını bir müddet engellemek mümkündür. Fakat yemekten hemen sonra box’a koyulan ve uzunca bir süre orada tutulan yavru bu sefer box’a tuvaletini yapabilir ve işler daha da kötüye gidebilir. Box kullanacaksanız tuvaletini yapmamış yavrunuzu box içerisinde çok fazla tutmamalısınız. Köpeğinizin tuvaletinin geldiğini; hareketlerinden, vücut dilinden anlayabilirsiniz.
Tuvalet eğitimine en geç cevap veren yavrular pet shoplardan alınan yavrulardır. Petshoplarda çok küçük kafeslerde tutulan yavrular bazen haftalarca kakalarını bu küçük kafeslere yaparlar. Bir müddet sonra yavrular çiş ve kaka ile yaşamayı normal sayarlar ve bu bir alışkanlık haline gelir.
Yemeği sulu vererek dolaşımı hızlandırabilir, dışarıda geçirilen süreyi kısaltabilirsiniz.
Köpeğinizi beton zeminde değil toprak zeminde dolaştırabilirsiniz. Mümkünse daha önce eve yapmış olduğu idrar yada dışkıyı, köpeğinizin tuvaletini yapmasını istediğiniz bölgeye taşıyabilirsiniz.
Sevk kayışında köpekler tuvaletini yapmak istemeyebilir. Kontrollü bir şekilde sevk kayışını çıkarabilirsiniz.
En çok tuvalet kaçırmaları geceleri ya da sabaha karşı olmaktadır. Bu yüzden köpeği sabitlemek ya da boxlamak faydalıdır.
En son öğününü  sulu bir şekilde verdikten sonra son kez su içmesine izin verilen köpeğin önünden su kabı kaldırılır. Dışarı çıkartılır, tuvaleti yaptırılır ve sabaha kadar su içmesine izin verilmez. Sabah erken kalkılır, su verilir ve hemen dışarı çıkılır.
Bakım;
Yavru köpeğinizin taranmaya ihtiyacı olmasada köpeğinizi hergün taramanız faydalıdır. Taranan köpek sizin ona dokunmanıza izin veriyordur ya da verecektir. Dokunmak köpeğinizle sizin aranızda bir iletişimin olduğunu gösterir. Köpek sizin dokunmanıza izin veriyorsa veterinere gittiğinizde, bir yarışmada “stand” yaptığınızda, ve onu idare ederken faydasını göreceksiniz. Bir çok köpek bahçeye bırakılıp unutulmaktadır ve hiçbir şekilde kontak kurulmamaktadır. Başlanğıçta sahibin ilgisizliği yüzünden taranmayan köpek sonradan sahibi taramak istediğinde köpeğin sahibe olan agresyonu ya da izin vermemesi yüzünden gerçekleştirilememiştir. Yavruyken oluşturulan altyapı köpeğin tüm yaşamı boyunca sahip olacağı bir tecrübe haline gelecektir.
Sosyalleşme:
Sosyalleşmeyi insanlar, köpekler/diğer hayvanlar ve çevre olarak üçe ayırabiliriz.
İnsanlarla sosyalleşme hep yanlış anlaşılmaktadır.
Yavru köpek,  insanlarla sosyalleşsin diye kalabalık bir arkadaş ya da insan topluluğu arasında bırakılmamalıdır. Topluluk içerisinde bulunan insanlar korktukları için ani tepkiler vererek yavruyu korkutabilirler ya da aksine sürekli severek ya da yemek vererek şımartabilirler. Bunu düzeltmeye çalışan siz, kötü, ceza veren, arkadaşlarınız ise ödüllendiren, seven olacaklarından ilişkinizde problem yaşayabilirsiniz. Burada size yavru köpeğinizi insanlardan izole edin demek istemiyorum. Yavrunuzu insanların arasına sevk kayışında çıkarabilir, onu kısıtlayabilirsiniz. İnsanlara, yavrunun insanları yeni tanıdığı konusunda uyarmanız faydalı olacaktır. Yavrular kesinlikle insanlardan izole bırakılmamalıdırlar. “Koruma yapacak köpek yavruyken insanlardan uzak tutulmalıdır” görüşü tamamen yanlıştır. Yavru köpek, insanlarla bir arada tutularak insanlardan korkulmamasını öğrenmelidir. Yavru 6-7 aylık olduğunda yapılan izolasyon koruma köpeğinde faydalıdır.


Yavru ve Büyük Köpekler

     Küçük yavru köpekler, büyük köpeğin hayat dolu gencine davranışından şüphesiz emin değilseniz diğer büyük köpeklerle yalnız bırakılmamalıdır. Bunun iyi bir nedeni vardır. Bazı yavru köpekler dört aylık civarı olana kadar itaatkar bir tavır sergilemez. Bu noktaya ulaşıncaya kadar büyük köpeklerin çevresinde bir gram olsun duyuları olmaksızın  dolaşırlar ve genellikle büyük köpekler “Dur” diyene kadar onları rahatsız edeceklerdir. Bu, köpeği yaralamayacak bir şekilde olur, örneğin ensesinden tutup sallama veya ısırma ve hırlama şeklinde. Fakat bu, küçük yavru köpeği ciddi biçimde yaralayabilecek bir ısırık da olabilir. Bunu şansa bırakmayın.
     Yavru köpek dört aylık olduğu zaman yaralanma riski çok daha az olur. Yavru, bir büyük köpekçe tehdit edildiğinde kendi tarafına yuvarlanarak itaatkar bir tavır göstermeye başlar ve bu, durum üstünde bastırıcı bir etki yapar. En az dört aylık bir yavru köpek, hızla kaçma yolunu da yeterince bilir.

Koruma ya da arkadaş köpek olacak bir köpek ne olursa olsun çocuklarla  sosyalleştirilmiş olmalıdır. Çocuklara gösterilecek en ufak agresyon, dominasyon kesinlikle affedilmemelidir.
Köpek sahiplerinin yaşadığı en büyük problemlerden biri diğer köpeklere havlama, agresyon göstermeleridir. Daha yavruyken ortadan kaldırılması gereken bu problem sahiplere başlangıçta “yaşasın köpeğim diğer köpeklerden korkmuyor havlıyor” düşüncesiyle mutluluk vermektedir. Yavru köpek korktuğu için ya da diğer köpeklerle ilişki kurmayı bilmediği içinde havlayabilir. Bunu düzeltmek için sevk kayışıyla onu uyarabilir, hayır diyebilirsiniz. Ya da havladığı köpeğin dengeli bir köpek olduğundan eminseniz sevk kayışını açabilirsiniz. (Tecrübeli biriyle yapmanızı öneririm)
Çevre sosyalleşmesinin başında trafik, farklı ortamlar(Orman, göl vs..)çeşitli zeminler(kaygan, plastik, ahşap, vs..) ve değişik sesler gelmektedir. Sosyalleşme adım adım, aceleye getirilmeden yapılmalıdır. Sosyalleşme kesinlikle POZITIF yöntemlerle yapılmalıdır. Sosyalleşmede negatif yöntemler kullanamazsınız. Köpeğinize güven vermenizi, onunla bir ekip olduğunuzu hissettirmenizi ve göstermenizi tavsiye ederim. Köpeğiniz yalnız başına değil sizinle birlikte, sizin yardımınızla yeni şeyleri tanımalıdır.
Yavruyla Oyun:
Yavruyla ipli toplarla ya da yumuşak ısırma aparatlarıyla dikkatli bir şekilde oynayabilirsiniz. Top at getir ve benzeri oyunlar oynamak hem oyun hemde egzersiz açısından faydalıdır. Birçok insan canı sıkılmasın diye oyuncağı yavrunun yanında bırakmaktadır. Oyuncağa zaten sahip olan yavru sahibiyle belki oyun oynasa bile, iş eğitime geldiğinde, oyuncak karşılığında köpekten iş istendiğinde köpek istekleri yerine getirmemektedir. Ya da oyuncaktan bıkar ve daha sonra ilgi göstermez. Bu yüzden yavruyla oyuncağını başbaşa bırakmayın. Yavruyu oyundan bıktırana kadar oyun oynamayın. Oyunu, yavrunun istekli olduğu bir anda bitirin ve oyuncağı kaldırın. Oyuncağın çok değerli bir şey olduğuna inanın ve yavrununda buna inanmasını sağlayın.
Eğitim:
Yavru köpeğiniz 6-7 aylık olmadan önce aşırı itaatten kaçınmalı, kesinlikle yavruya düzeltme/ceza uygulanmamalıdır. Yavrunun cesaretini kıracak, onun karakterini ezecek, onu baskılayacak davranışlardan kaçınınız. Yavruya cesaret vermeniz, onun yanında olduğunuzu hissettirmeniz önemlidir. Yavruya pozitif yöntemlerle bazı komutları öğretebilirsiniz fakat bu çalışmalarda zorlama ve baskı olmamalıdır. 
Yavru sahip ilişkisi:
Kural şudur: “Doğru davranış ödüllendirilir, yanlış davranış düzeltilir.Pekii Doğru davranış nedir yanlış davranış nedir?  Ödüllendirme nedir düzeltme nedir? Her yavruya ya da her köpeğe aynı seviyede ödüllendirme ya da aynı düzeltme yapılabilir mi?
Doğru davranış köpeğin alacağı eğitime göre değişebilir. Örneğin kurtarma köpeği olacak yavrunun insana göstereceği agresyonu teşvik etmek yanlıştır. Fakat koruma işi yapacak yavrunun agresyonunu baskılamakta yanlıştır. O yüzden köpeğin yapacağı işi belirleyip o doğrultuda bir plan yapıp düzenli bir şekilde çalışmak gerekmektedir.
Her köpeğe farklı seviyelerde ödüllendirme ve düzeltme yapılacağından, branşa göre sistem, yöntem belirleneceğinden  bu konuları burada yazmamın imkanı olmamaktadır. Bu yüzden bir köpek klübüne üye olmanızı ve klüpte tecrübeli eğitmenler tarafından yönlendirilmenizi tavsiye ederim.
Sporla kalın,
Erdinç Sarımusaoğlu


köpek eğitimi
köpek pansiyonu
köpek oteli

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder